با انواع مشاوران آشنا شوید

با انواع مشاوران آشنا شوید و وظایف و توانمندی های هر یک را بررسی کنید. در این مطلب تفاوت مشاوره، مددکار اجتماعی، روانشناس نظری، روانشناسی درمانگر، روانپزشک، روانشناس بالینی آورده شده است.

انواع مشاوران

نکته مهم در تصمیم گیری برای شرکت در مشاوره، نوع حرفه مشاور است. با پیشرفت در زمینه سلامت روان، انواع مختلفی از متخصصان بهداشت روان پدید آمده اند. این امر ممکن است تحولی مثبت یا منفی باشد. 

به دلیل پیشرفت های ایجاد شده، ما گزینه های بیشتری برای درمان سلامت روان نسبت به گذشته داریم. البته این تنوع ممکن است درک تفاوت های بین زمینه ها را برای ما دشوار کند. توجه داشته باشید که کلیه متخصصان بالینی صلاحیت های لازم را دارند ولی هر حرفه بهداشت روان آموزش های خاص خودش را دارد.

تقریباً مانند لیست انواع پزشکان که لیست گسترده ای دارد، لیست مشاوران مختلف و تخصص های آن ها نیز طولانی است. ما در این مقاله چند نوع اصلی مشاوره را برای شما شرح خواهیم داد.

 تمرکز اصلی بر کمک گرفتن است

نکته اصلی که باید بر روی آن متمرکز شوید، دریافت کمک های مورد نیاز شماست. برای بعضی افراد، درمان ممکن است شرم آور یا ترسناک به نظر برسد. در واقعیت، درمان به شما در مقابله با مسائل زندگی کمک می کند و به شما امکان دسترسی به منابع لازم برای ایجاد تغییر پایدار را می دهد. به یاد داشته باشید که شما در سفر خود تنها نیستید و افراد زیادی وجود دارند (چه افرادی که کمک می کنند و چه کسانی که کمک دریافت کرده اند) که مایل هستند شما را یاری کنند.

مددکار اجتماعی بالینی (CSW)

مددکاران اجتماعی بالینی آموزش های پیشرفته ای را در زمینه ارزیابی، تشخیص، درمان و پیشگیری بیماری روانی و سایر اختلالات رفتاری دریافت می کنند. مددکاران اجتماعی بالینی نسبت به مددکاران حرفه ای اجتماعی که مشخصه بالینی ندارند، تجربه بالینی بیشتری دارند. 

مددکاران اجتماعی بالینی خدمات بهداشت روان را برای پیشگیری، تشخیص و درمان اختلالات روحی، رفتاری و عاطفی در افراد، خانواده ها و گروه ها ارائه می دهند و هدف آن ها تقویت و حفظ عملکرد جسمی، روانی و اجتماعی بیماران است. مددکاران اجتماعی بالینی باید با تأکید بر تجربه بالینی، دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا در علوم اجتماعی باشند. آن ها باید تحت یک دوره کارآموزی در زمینه کارآموزی بالینی قرار بگیرند و حداقل 2 سال کارآموزی کارشناسی ارشد داشته باشند.

مشاور سلامت روان (LMHC)

مشاور سلامت روان مشاوری است که به طور خاص در ارزیابی بالینی، درمان و روان درمانی افراد فعالیت می کنند. مشاوران بهداشت روانی در زمینه بیماری های روانی، روان درمانی و خدمات بالینی آموزش می بینند.

این رشته به منظور پیشگیری در سطوح مختلف و کار در حوزه آسیب های اجتماعی و ارتقاء سلامت روان افراد، خانواده و جامعه ایجاد شده است. مشاورین بهداشت روان متخصصان بسیار ماهری هستند که درمانی انعطاف پذیر و مشتری مدار ارائه می دهند.

در ایران سازمان های مختلفی همچون سازمان نظام بهزیستی، وزارت بهداشت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تبلیغات اسلامی حوزه علمیه (مشاوره مذهبی) و وزارت جوانان (تحکیم خانواده) مجوز مشاوره ارائه می دهند. که تمامی آن ها مدارک یکسانی نیاز داشته و سازمان نظام و وزارت بهداشت مجموعه های وسیع تری را شامل می شود.

روانشناسی بالینی

مشاورین بهداشت روان بالینی طیف کاملی از خدمات از جمله موارد زیر را ارائه می دهند:

• ارزیابی و تشخیص
• روان درمانی
• برنامه ریزی و بررسی کاربردی درمان
• درمان کوتاه و متمرکز بر راه حل
• درمان سوء مصرف مواد و الکل
• برنامه های روانشناختی و پیشگیری
• مدیریت بحران

مشاوران بالینی خدمات بهداشت روان را برای افراد، زوج ها، خانواده ها، نوجوانان و کودکان فراهم می کند. شرایط لازم برای اخذ مجوز برای روانشناسان بالینی معادل مواردی است که برای مددکاران اجتماعی بالینی و مشاوران ازدواج و خانواده در نظر گرفته شده است.

مشاور بالینی بهداشت روان معمولاً دارای مجوزهای زیر است:

• مدرک کارشناسی ارشد مشاوره یا یک رشته بهداشت روانی
• حداقل دو سال کار بالینی در کارشناسی ارشد زیر نظر یک متخصص بهداشت روان 
• دریافت مجوز از سازمان بهزیستی یا سازمان نظام یا مرکز مشاوره مورد تأیید این سازمان ها

مجوز ازدواج و خانواده درمانی (LMFT)

ازدواج و خانواده درمانی به مشکلات رابطه، زناشویی و خانوادگی مربوط به سلامت روان توجه دارد. ازدواج و خانواده درمانی به زوجین، والدین، فرزندان، خواهر و برادر و ... کمک می کند. ازدواج و خانواده درمانی همانند سایر متخصصان بهداشت روان نیاز به آموزش در سطح کارشناسی ارشد دارد.

جدا از مددکار اجتماعی (LSW) و مشاور حرفه ای (LPC)، مشاور ازدواج و خانواده درمانی (LMFT یا MFT) یک متخصص مراقبت از بهداشت روان است که اعتقاد دارد طیف گسترده ای از مشکلات فرد را باید درک کرد و محیط خانوادگی و اجتماعی او را مورد بررسی قرار داد. هدف از این کار تغییر تعامل های مکرر و مشکل دار است.

ازدواج و خانواده درمانی اغلب روش درمانی مقرون به صرفه، کوتاه مدت و نتیجه گرا است. معمولاً مشتری ها رضایت زیادی از ازدواج و خانواده درمانی دارند و به مرور پیشرفت های چشمگیری در روابط بین فردی ، بهزیستی عاطفی و سلامت جسمی را کسب می کنند.

دکتری روانشناس بالینی ( PsyD)

دکتری روانشناس بالینی یک متخصص بهداشت روان به شما می رود که موفق به دریافت مدرک دکترا شده است. با این حال آن ها نمی توانند دارو تجویز کنند زیرا آن ها مدرک پزشکی ندارند. مانند سایر متخصصان بهداشت روان، روانشناسان بالینی نیز در زمینه ارزیابی، تشخیص و تمرین آموزش می بینند.

روانپزشک (MD)

روانپزشکان پزشکانی هستند که در زمینه سلامت روان و اختلالات روانپزشکی از آموزش پیشرفته برخوردار شده اند. روانپزشکان معمولاً با تجویز داروهای اعصاب و روان بر روی کنترل و درمان بیماری تمرکز می کنند. آن ها به صورت ماهانه با بیماران ملاقات می کنند، اما بیشتر آن ها خدمات مشاوره ای ارائه نمی دهند و در صورت نیاز به خدمات مشاوره بیمار را به روانشناس ارجاع می دهند. روانپزشکان هم می توانند درمان سنتی و گفتگو درمانی را ارائه دهند، و بسیاری این کار را انجام می دهند، اما توصیه می شود اگر نیاز به مشاوره دارید به صورت مستقیم در مورد آن با روانپزشک خود صحبت کنید.

آمادگی برای  درمان بهداشت روانی

دانش صحیح در مورد نوع مشاوره می تواند بسیار مفید باشد، اما فقط در مواردی کاربرد دارد که شما برای مشاوره آمادگی لازم را داشته باشید. در اینجا نکات مفیدی ذکر شده است، که درمان را برای شما آسان تر و دلچسب تر می کند.

علائم خود را مشخص کنید

درمان موثر با درک اینکه با چه مشکلی سر و کار دارید و به دنبال چه چیزی هستید، شروع می شود. اگر در حال حاضر شرایط حساس و استرس زایی را تجربه می کنید، روانشناس عمومی یا مشاور می تواند به شما کمک کند. اما اگر با یک بیماری روانی روبرو هستید، باید از یک متخصص که برای رفع اختلال شما آموزش دیده است، کمک بگیرید. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم بیماری، پیدا کردن نوع مناسب درمان برای شما آسان تر می شود.

از درمان استقبال کنید

درمان ممکن است برای همه مؤثر نباشد، یکی از مهمترین عواملی که منجر به عدم کارآیی درمانی می شود، عدم تمایل بیمار به درمان است. اگر در پذیرش دوره درمانی که مشاور یا پزشک شما توصیه می کند، مقاومت می کنید یا اگر اعتقاد ندارید که درمان به نتیجه می رسد، ناخواسته در روند درمان اختلال ایجاد می کنید. اطمینان حاصل کنید که با یک ذهن باز  به سمت تغییر می روید و به خودتان اجازه دهید به جای فرار از آن به استقبال آن بپردازید.

سوال بپرسید

درمانگر شما نیز مانند هر پزشک دیگری باید به بهبود وضعیت شما بپردازد. قبل از حضور در پیش مشاور، باید لیستی از سؤالات تهیه کنید تا از او بپرسید. به عنوان مثال، می توانید از آن ها سوال کنید:

• مدارک و تجربیات شما مربوط به چه رشته ای است؟
• چطور می توانید به درمان اختلال من بپردازید؟
• در گذشته چه نوع بیمارانی داشته اید؟
• درمان به چه شکلی صورت می گیرد؟

هر چیزی که احساس می کنید باید در جلسه اول باید مورد توجه قرار گیرد، یادداشت کنید و در صورت نیاز از مشاور خود سوال کنید. 

چگونه یک متخصص خوب بیابیم

آیا احساس می کنید که برای شروع مشاوره آماده هستید؟ با استفاده از نکات بالا می توانید فرد مناسبی را برای مشاوره پیدا کنید. شما با استفاده از سایت e-teb.com می توانید لیستی از روانشناسان بالینی، مشاوران ازدواج و خانواده، مددکاران اجتماعی بالینی و مشاوران دارای مجوز مشاهده کنید و برای آشنایی با بهترین مشاوران با مرکز مشاوره ستاره زندگی تماس حاصل فرمایید.

بررسی مشاور

درمتن زیر  دو مورد از نظرات مراجعین عزیز در مورد مرکز مشاوره ستاره زندگی آورده شده است:

"تنها پس از گذشت یک ماه از درمان، من موفق شدم که جنبه های زیادی از خودم کشف کنم. او در پرسیدن سوالات مناسب و هدفمند کردن موضوعات و مشکلات مهارت زیادی داشت. کارگاه های آموزشی در طول این یک ماه بسیار تاثیر گذار بودند. ما موفق شدیم تمام دغدغه های اصلی من را پوشش بدهیم. علاوه بر این، مشاور ابزار و تکنیک هایی را برای من فراهم کرد تا در هنگام بروز مشکلات، از آن ها استفاده کنم. درست است که در ابتدا کمی شک داشتم ولی الان متوجه شده ام که تنها مشاور می توانست به من کمک کند. "

"اگر صادقانه بخواهم بگویم حرف زدن با مشاور برای من بسیار لذت بخش است، او با صبر و حوصله به من گوش می دهد و دلیل احساساتم را برای من توضیح می دهد. او مشکلات اساسی مرا به سرعت شناسایی کرده و برای کنترل کردن آن ها راه هایی به من پیشنهاد داده است. پس از هر قرار ملاقات کم تر احساس اضطراب، نگرانی و سر درگمی می کنم. هزینه جلسات نسبت به دیگر کلینیک ها مناسب است. من در گذشته تعداد انگشت شماری از مشاوران را دیده ام و همه ی آن ها بسیار مهربان بودند، ولی به توانایی آن ها اطمینان نداشتم. اما در اولین جلسه ارتباط بسیار قوی با مشاور برقرار کردم و متوجه شدم که نظرات او واقع بینانه و مؤثر است، جلسات مشاوره به قدری برای من جذاب هستند که دوست ندارم تمام شوند."

سؤالات متداول

مشاوران چه کاری انجام می دهند؟  

مشاوران همیشه راهنمایی و راه هایی برای کمک به بهزیستی ذهن و هر چیز دیگری که افراد ممکن است در زندگی با آن روبرو شوند به بیماران می دهند. مشاوره نوعی درمان گسترده است و می تواند تمام چالش های زندگی را در هر سطحی پوشش دهد. برخی از مشاوران در زمینه درمان فردی به شما کمک می کنند، در حالی که برخی دیگر به فرد کمک می کنند تا مهارت های لازم برای رسیدن به حرفه جدید را بیاموزد.

آیا درمان واقعاً مؤثر است؟  

برای بسیاری از افراد، درمان واقعاً مؤثر است. مشاوران سالهاست که درمورد ذهن انسان و نحوه رفتار افراد یاد می گیرند و به بیماران خود تکنیک هایی مانند رفتار درمانی شناختی را آموزش می دهند که طبق مطالعات انجام شده می تواند اثربخش باشد. 

با این حال، درمان نیاز به گوش دادن و مشارکت بیمار دارد. اگر بیمار هیچ کاری را انجام ندهد، درمان تاثیر لازم را نخواهد داشت و بیش تر طول می کشد.

مشاوره مانند این نیست که به پزشک مراجعه کرده و دارو بخورید. این فرایندی نیاز به مشارکت، آگاهی ذهن و رفتن به مکان هایی دارد که ممکن است فرد بیمار را ناراحت کند.

چه زمانی باید از مشاور کمک بگیریم؟  

اگر مشکلی در زندگی دارید و صحبت کردن با شخصی که برای کمک به افراد آموزش دیده است، می تواند آن را بهبود ببخشد، بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید. توجه داشته باشید که روند مشاوره به نیاز شما بستگی دارد. به عنوان مثال، برای مشاوره قبل از ازدواج باید به دنبال مشاور ازدواج باشید. اگر می خواهید شغل جدید باشید یا تغییر شغل دهید باید به دنبال یک مشاور شغلی باشید. 

تفاوت بین مشاور و روانشناس چیست؟

روانشناسان معمولاً دارای مدرک دکترا هستند برخی از آن ها ممکن است استاد نیز باشند. روانشناسان می توانند بیماری روانی را تشخیص دهند و براساس آن به او کمک کند، ولی مشاور نمی تواند اختلال های روانی را درمان کند.

پنج مرحله مشاوره چیست؟  

پنج مرحله تعیین نشده در مشاوره وجود دارد، که بسیاری از مشاوران برای کمک به مشتریان خود از آن ها استفاده می کنند. این پنج مرحله شامل موارد زیر می شوند:

• کسب اطلاعات در مورد بیمار و آنچه از مشاوره انتظار دارند.
• نقاط قوت و ضعف شخص را مشخص می کنند.
• اهداف خاصی برای بهبود فرد مشخص می کنند.
• نتایج درمان را در هر جلسه بررسی می کنند.

مزایای مشاوره چیست؟  

مشاوره مزایای زیادی دارد. در افراد مختلف متفاوت است و یا بستگی به نوع مشاوره دارد. برخی از مزایای بالقوه مشاوره عبارتند از:

• قادر به ارتقاء عزت نفس و تصویر شخص است.
• به یادگیری مهارت های بین فردی که به رشد فرد کمک کند، می پردازد.
• نقص ها افراد را شناسایی و برای بهبود آنها تلاش می کند.
• به افراد کمک می کند تا ارتباط بهتری با همسالان خود داشته باشند.
• به افراد در رسیدن به اهدافشان کمک می کند.

دقت داشته باشید که این ها فقط چند نمونه مثبت از اثرات مشاوره است.

آیا درمان می تواند تأثیر منفی بگذارد؟  

برای بیشتر افراد، درمان دارای اثرات مثبت است. مشاوره مانند دارو نیست، که عوارض جانبی ناگهانی داشته باشد، ولی ممکن است در شرایطی بیماری را تشدید کند. به عنوان مثال، درمان گاهی اوقات می تواند اضطراب یا افسردگی شما را بدتر کند. این اتفاق کاملا قابل درمان است و نباید بخاطر آن درمان را متوقف کنید.

درمان چه مدت طول می کشد؟  

مدت درمان به عوامل زیادی بستگی دارد این که شما چه نوع فردی هستید، میزان همکاری شما با درمانگر و مشکلی که دارید همه در مدت درمان تاثیر می گذارند. به طور کلی در بعضی از افراد ممکن است چند ماه طول بکشد تا اثر بخشی کامل درمان مشاهده شود، اما برای بعضی از افراد درمان ممکن است موثرتر باشد.

چگونه می توانم در زمینه روانشناسی فعالیت کنم؟  

شغل روانشناسی می تواند راهی عالی برای گذران زندگی باشد اما حرفه ای شدن در آن سال ها کار را طلبد می کند در صورت علاقه به این کار ابتدا باید مدرک لیسانس کسب کنید، سپس می توانید مدرک کارشناسی ارشد در این زمینه را به دست آورید که از بسیاری از جهات می تواند به شما کمک کند. در حین تحصیل، اطمینان حاصل کنید که تجربه لازم را برای کار به دست می آورید.

صحبت با مشاور ممکن است به شما در یافتن شغلی که برای شما مناسب است کمک کند.