قوانین اساسی رفتار با نوجوان که والدین نمی دانند

اگر شما فرزند نوجوانی داشته باشید، احتمالا متوجه تغییرات رفتاری فرزندتان شده اید، شاید گاهی نیز احساس کلافگی کرده باشید و از رفتارهای فرزندتان خشمگین شده باشید و یا حتی ممکن است تناقضات رفتاری، احساسی، هیجانی در فرزندتان مشاهده کنید و دچار سردرگمی شوید. رفتار با نوجوان به دلیل سن حساس نوجوانی سخت می باشد و نیاز به دقت زیادی دارد.

این رفتارها، از جمله نشانه های دوران نوجوانی هستند. بسیاری از نوجوانان، در این دوره سنی رفتارهایی از خود نشان می دهند که والدین با وجود اینکه خود، این دوران را پشت سر گذاشته اند اما نمی توانند چنین تغییرات رفتاری را بپذیرند و همین امر باعث می شود که بین والدین و نوجوانان تعارض های زیادی ایجاد شود، اما لازم است که بدانید نوجوانی دوران پرچالشی است.

 نوجوانان در این دوران دچار تغییرات جسمانی و روانی زیادی می شود و تحت تاثیر این تغییرات، نوجوانان حساس تر می شوند و نسبت به هرچیزی خیلی سریع واکنش نشان می دهند، بیشتر از هر زمان دیگری پرخاشگر می شوند، بیشتر از هر زمان دیگری آسیب پذیر می شوند و البته که بیشتر از هر زمان دیگری، به محبت و توجه والدین نیاز دارند.

پیشنهاد مشاور: علائم و درمان افسردگی نوجوانان دختر و پسر جوان

طرز صحبت با نوجوانان

گاهی والدین اطلاعات کافی از مسائل فرزندانشان و چالش هایی که با آن ها در دوران نوجوانی روبر و هستند ندارند، اما به دلیل تغییرات ناگهانی که در خلق و خو و خواسته های فرزندشان مشاهده می کنند، احساس می کنند که باید از کودکشان محافظت کنند، به همین دلیل شروع به سخت گیری های افراطی و اعمال محدودیت ها و کنترل شدید در خانه می کنند تا از فرزندشان در برابر آسیب های احتمالی، جلوگیری کنند، غافل از اینکه چنین رفتارهایی می تواند آسیب بیشتری به فرزندشان وارد کند.

برخورد با نوجوان پرخاشگر| نحوه برخورد با نوجوان سرکش

اصول زیر به شما کمک می کند تا با فرزند نوجوان خود به طور اصولی برخورد کنید و کم ترین درگیری را با یکدیگر داشته باشید. 

درک و همدلی

حواستان باشد که همانقدر که رفتارهای فرزند نوجوانتان برای شما عجیب و گاهی آزاردهنده است، این رفتارها، احساسات و تمایلات، در بسیاری از مواقع برای خود نوجوان نیز آزاردهنده است، بنابراین او بیشتر از هر زمان دیگری نیاز به درک شدن از سمت پدر و مادرش دارد. 

نوجوان گاهی گیج می شود و نمی داند که چرا گاهی خوشحال است و گاهی غمگین، او به دنبال هویت خودش مدام در ذهنش تمایل به تجربه های جدید دارد و گاهی ممکن است به انجام کاری فکر کند که از نظر شما چندان درست نباشد، در این زمان سعی کنید مقابل او نایستید و بدون دلیل منطقی به او «نه» نگویید، مطمئن باشید که «نه» شما، زورش به تمایلات و محرکهای درونی فرزندتان نمی رسد. یک چیزی در ذهنش مدام به او می گوید که باید آن کار را انجام دهد مگر اینکه خلافش ثابت شود.

 بنابراین سعی کنید در ابتدا و قبل از هرگونه مخالفتی به او بگویید که احساسش را درک می کنید، دقت کنید که لحن مهربان و همدلانه شما بسیار مهم است و بعد در ادامه می توانید دلایل منطقی خود را برای مخالفت خودتان بیان کنید، اما بسیار مهم است که به او بگویید که برای نظرش احترام قائل هستید و در آخر، شخصی که باید انتخاب کند خودش است. البته اگر رفتار آنقدر پر خطر بود که باعث آسیب جدی به او می شد تلاش و البته صبر بیشتری نیاز دارید تا بتوانید فرزندتان را برای انجام ندادن آن کار متقاعد کنید.

پیشنهاد مشاور: تست استرس و اختلال اضطراب کودک و نوجوان، بزرگسال

• در رفتارتان تعادل را رعایت کنید

یادتان باشد که شما والد و سرپرست فرزندانتان هستید و نیاز هست که اقتدارتان نزد فرزندانتان همیشه باقی بماند. سعی کنید تعادل داشته باشید و به تعبیر اینکه والد مهربانی هستید و فرزندتان را درک می کنید، سهل گیر نباشید. برخی از والدین، کاملا مخالف والدین سختگیر و مستبد، که هیچ حق انتخابی به فرزندانشان نمی دهند و مدام آن را کنترل می کنند، رفتار می کنند. 

در واقع می توان گفت که در مقابل والدین مستبد، والدین سهل گیر وجود دارند. 

چنین والدینی در هیچ یک از امور فرزندان خود دخالت و نقشی ندارند و به طور کامل فرزندشان را به حال خودشان رها می کنند و فرزندشان خواه مسیر درست برود یا غلط، والدینش در جریان نخواهند بود و حتی در صورت آگاهی، هیچ عکس العملی نسبت به تصمیم فرزندشان نشان نمی دهند و البته بسیاری از آنان معتقدند که در حال تلاش برای این هستند که فرزندی مستقل بار بیاورند و هدفشان این است که به هیچ عنوان سد راه فرزندشان نشوند و او را درک کنند.

اما مفهوم درک و همدلی این نیست و برای اینکه شما بتوانید فرزند مستقلی تربیت کنید، نیاز است که سبک فرزند پروری مقتدرانه داشته باشید، یعنی در عین حال که بر روی رفتارهای فرزندتان نظارت می کنید و در عین حال که سعی می کنید قوانینی را در خانواده وضع کنید، اما والدی انعطاف پذیر هستید، به نظرش احترام می گذارید، همیشه حضور دارید، در کنار رفع نیازهای مالی، به نیازهای عاطفی فرزندتان اهمیت می دهید، برای او وقت می گذارید و به فرزندتان می فهمانید که آینده او برای شما اهمیت دارد، به همین دلیل همیشه در کنارش خواهید بود و تمام تلاشتان را برای حمایت از او به کار می گیرید.

• به روابط دوستی او اهمیت بدهید نحوه برخورد با نوجوان سرکش

تصور کنید که در یک کشور خارجی قرار دارید که هیچکس را نمی شناسید و زمانی است که دلتان گرفته است و نیاز به هم صحبتی دارید که شما را درک کند، در این بین احساس می کنید که صحبت کردن با یک شخص هم وطن خیلی بیشتر می تواند باعث آرامش شما شود چون فردی که سبک زندگی و دیدگاهش با شما فرق می کند خیلی بعید است که بتواند درک درستی از حرف های شما داشته باشد. 

نوجوان شما هم در دوران نوجوانی به همین صورت است، او در این دوران احساس متفاوت بودن می کند، احساس می کند دیدگاه هایش با پدر مادر و اطرافیانش خیلی متفاوت است، گاهی احساس می کند عجیب است اما زمانی که هم سن و سالان خودش را می بینید که مانند خودش فکر و رفتار می کنند احساس می کند که در یک فضای ناآشنا و غریب هم صحبتی پیدا کرده است.

پیشنهاد مشاور: افسردگی در نوجوانی | علائم و درمان افسردگی دوران بلوغ

 او از حضور داشتن در جمع دوستانش لذت می برد، دلش می خواهد ساعت های طولانی را با آن ها بگذراند و صحبت کند و البته که از این طریق احساس نیاز به استقلال نیز در او ارضا می شود. بنابراین سعی کنید به خواسته های او احترام بگذارید به او چنین فرصتی را بدهید، حتی خودتان هم سعی کنید با دوستان فرزندتان رابطه صمیمی برقرار کنید، سعی کنید گاهی خودتان به فرزندتان پیشنهاد بدهید که دوستانش را به منزلتان دعوت کند، حتی به او بگویید که می تواند از مادران دوستانش نیز بخواهد که همراه فرزندشان به خانه تان بیاید. با این کار هم به روابط دوستی فرزندتان احترام گذاشته اید، هم اینکه برای درک فرزندتان تلاش مطلوب کرده اید و هم می توانید دوستانش را بیشتر بشناسید و نظارت بیشتری روی روابط فرزندتان داشته باشید.

در این سن، ممکن است فرزند شما به صورت مکرر از شما درخواست کند که با دوستانش بیرون برود، برخی از والدین در اینباره بسیار نگران می شوند و به همین دلیل به شدت مخالفت می کنند، اما ما به شما می گوییم که سخت گیری و مخالفت صرف خودداری کنید، گاهی به او اجازه بدهید، اما برایش ساعت و محدوده مشخصی را تعیین کنید و البته برای این کارتان دلیل بیاورید و حتما با مهربانی به او بگویید که نگرانش هستید و البته برای نگرانی هایتان نیز توضیح ارائه دهید.

• در ارتباط با جنس مخالف به او آگاهی های لازم را بدهید

نوجوانان در این دوران، تمایل به برقراری ارتباط با جنس مخالف پیدا می کنند. ممکن است احساس کنند که عاشق شده اند و پسر یا دختر رویاهایشان را پیدا کرده اند. اول اینکه تلاش کنید تا حد امکان نیازهای عاطفی فرزندتان را براورده کنید و به آن ها اهمیت بدهید تا نوجوانتان به دلیل احساس تنهایی به سمت جنس مخالف جذب نشود، دوم اینکه در صورت برخورد با چنین شرایطی، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و با برقراری رابطه نزدیک با فرزندتان و ضمن احترام به احساساتش، به او در مورد برقراری رابطه عاطفی در دوران نوجوانی و وابستگی های بعد از آن هشدار بدهید و تلاش کنید که متقاعدش کنید که عجله نکند و اجازه بدهد تا در زمان مناسب بتواند عشق را تجربه کند.

 اگر فرزند شما به شدت روی علاقه خود اصرار داشت و احساس کردید که رابطه ای پر خطر را تجربه می کند، حتما با یک مشاور مشورت کنید.

• به نظرات او احترام بگذارید

در نظر داشته باشید که فرزند شما در حال کسب استقلال و پیدا کردن هویت خود است. او برای دستیابی به این امر نیاز به ابراز وجود و اعتماد به توانایی های خود دارد. اگر شما به عنوان پدر و مادر به توانایی های او ایمان نداشته باشید چطور فرزندتان می تواند به توانایی های خود ایمان داشته باشد؟ چطور در آینده می تواند مسئولیت کارهای بزرگ تر را بر عهده بگیرد؟ طبیعتا اگر چنین فرصت هایی در دوران نوجوانی به او داده نشود، خیلی بعید است که در بزرگسالی بتواند فرد مستقلی باشد، به این دلیل که دوران نوجوانی دورانی است که فرد برای دوران جوانی و بزرگسالی آماده می شود و اگر فرد بتواند از بحران دوران نوجوانی با موفقیت عبور کند، می توان به آینده او امیدوار بود. 

پیشنهاد مشاور:  دلایل و درمان پرخاشگری نوجوانان

بنابراین سعی کنید در بسیاری از مواقع و به قصد امورات منزل و خانواده، نظر او را بپرسید و به نظراتش احترام بگذارید، مسئولیت برخی از خریدهای منزل را به او بسپارید، برای او پول تو جیبی ماهانه و یا هفتگی تعیین کنید تا او بتواند برای مخارج خود برنامه ریزی کند و این کار را برای رفتار در آینده خود یاد بگیرد.

• نحوه برخورد با نوجوان سرکش: زمان هایی را به گفت و گو و تفریح با او اختصاص دهید

نوجوانان در این دوران ممکن است تمایل به تنهایی و انزوا داشته باشند و به همین دلیل از شما دوری کنند اما دقت کنید که چنین رفتارها و تمایلاتی اقتضای سنشان است اما به این معنی نیست که شما نیز مانند نوجوانتان رفتار کنید. سعی کنید سمت او بروید، گاهی از او بخواهید که زمانی را به شما اختصاص بدهد تا بتوانید با هم صحبت کنید. به او پیشنهاد گردش و تفریحات دو نفره بدهید (دقت کنید که پدر و مادر هر دو باید برای فرزندشان وقت بگذارند و فرزند نباید اینطور احساس کند که این فقط پدر یا مادرش است که به او اهمیت می دهد و والد دیگر او را رها کرده).

•  برای شخصیت او ارزش قائل شوید

بدترین چیز، برای یک انسان، علی الخصوص برای نوجوان، این هستش که توانایی هایش زیر سوال برود و با شخصی دیگر مقایسه شود. یادتان باشد که افراد با یکدیگر متفاوت هستند و هر کس شخصیت منحصر بفرد خود را دارد، طبیعتا توانایی های افراد با یکدیگر متفاوت است، اگر فردی رتبه برتر کنکور می شود به این معنی نیست که فرزند شما خنگ یا احمق است، قطعا فرزند شما توانایی های دیگری دارد که نیاز به فرصتی برای نشان دادن توانایی ها و شکوفا کردن استعدادهایش دارد، اگر سبک لباس پوشیدن فرزندتان بر طبق میل و سلیقه شما نیست به این معنی نیست که حتما پوشش فرزند شما مشکل دارد، تنها مشکل او این است که با شما هم عقیده نیست و حد الامکان نیاز است که شما تلاش کنید تا از تحمیل عقایدتان به فرزندتان خودداری کنید، قابل درک است که این کار در ابتدا سخت است اما با اندکی تلاش می توانید به آن دست پیدا کنید.

پیشنهاد مشاور: اشتباهات تربیتی والدین که کسی به شما نمی گوید

همچنین سعی کنید برای شخصیت او ارزش قائل شوید و هیچگاه نزد هیچکس شخصیت فرزندتان را زیر سوال نبرید و غرورش را خورد نکنید، اگر مشکلی با فرزندتان دارید، فقط در خلوت خانوادگی خود آن را مطرح کنید و از صحبت کردن در مورد آن مشکل در حضور جمع خودداری کنید.

• در استفاده از تکنولوژی خودتان را به روز کنید

تاثیر تکنولوژی و فضای مجازی بر زندگی انسان، علی الخصوص نوجوانان، بر هیچکس پوشیده نیست. فضای مجازی دارای مزیت های بسیاری است که بسیاری از افراد به راحتی از آن ها استفاده می کنند، اما قطعا فضای مجازی و وسایل ارتباطی، آسیب هایی هم، با خود به همراه دارد. بنابراین نیاز است که شما بتوانید اطلاعات کافی و بروزی را در مورد تکنولوژی داشته باشید تا بتوانید در مواقع لزوم نظارت کافی را روی فرزندتان داشته باشید و همینطور با کسب آگاهی در مورد آسیب های احتمالی، به فرزندتان در خصوص آن ها توضیح و هشدار دهید و بتوانید از آن ها محافظت کنید.

• مطالعه داشته باشید

بدون شک، فرزند پروری، مسئولیتی بسیار سنگین و سخت اما در عین حال شیرین است. اگر که شما بتوانید نحوه تعامل درست با فرزندتان را در دوره های سنی مختلف بشناسید و بتوانید به شیوه درستی با فرزندتان ارتباط برقرار کنید، می توانید از داشتن مسئولیت فرزند پروری لذت ببرید. برای این منظور نیاز به آگاهی های زیادی دارید که بخش زیادی از این آگاهی از طریق مطالعه به دست می آید، بنابراین سعی کنید تا جای ممکن در حوزه تربیت کودک و نوجوان مطالعه داشته باشید و اطلاعاتتان را در این زمینه بالا ببرید.

• از مشاور کمک بگیرید

برخی فکر می کنند تنها زمانی می توانند به مشاور مراجعه کنند که مشکلی وجود داشته باشد، اما اینطور نیست. شما با کمک گرفتن از مشاور و دریافت راهنمایی از او، می توانید نحوه تعامل درست با نوجوانتان را فرا بگیرید و از بروز بسیاری از مشکلات پیشگیری کنید. همچنین در مواقع بحرانی نیز، مشاور می تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.

شما به راحتی می توانید با مراکز برتر مشاوره خانواده "مرکز مشاوره ستاره زندگی" تماس حاصل کنید، رزرو وقت 02122354282 و 02122247100 و 09035673050 و 09108347597 است.