وسواس فکری عملی در بارداری و پس از زایمان و درمان آن

اختلال وسواس فکری عملی در زمان بارداری و پس از زایمان بسیاری از مادران را دگیر خود می کند. عادی است که مادران پس از ورود نوزاد جدید، مجموعه ای از احساسات مختلف را تجربه کنند. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان داده است که پس از بارداری تغییرات خلقی و اختلالات مادران به دلیل بهم ریختگی هورمون ها شدید تر می شود، این اختلالات شامل اختلال وسواس فکری عملی نیز می باشد.

تخمین زده می شود که حدود 3 تا 5 درصد والدینی که تازه صاحب فرزند شده اند اختلال وسواس پس از بارداری را تجربه می کنند.

متاسفانه بیش تر افراد تنها با افسردگی پس از زایمان آشنا هستند بنابراین علائم وسواس پس از زایمان را نادیده می گیرند. 

علائم وسواس پس از زایمان

ابتدا به خاطر داشته باشید که این علائم ممکن است از زمان بارداری شما نیز آغاز شوند بنابراین باید به رفتارهای خود در دوران بارداری نیز دقت کنید.

افرادی که پیش از زایمان وسواس داشته اند، بیش تر احتمال دارد که پس از بارداری یا در حین بارداری نیز وسواس را تجربه کنند البته این وسواس یک تفاوت عمده با وسواس های معمولی دارد، آن هم این است که این وسواس بیش تر مربوط به سلامتی کودک است.

علائم زیر از نشانه های وسواس پس از زایمان به شمار می رود:

• ترس از انداختن کودک
• ترس از قرار دادن کودک در مکان های خطرناک مانند روی گاز یا داخل یخچال
• ترس از مرگ کودک 
• ترس از غرق شدن کودک
• نگرانی از آسیب زدن به کودک
• وسواس تمیزی در بارداری یا ایمنی کودک
• تمیز کردن یا شستشوی بیش از حد
• بدون دلیل گریه کردن
• تحریک پذیری
• عصبانیت
• اضطراب

علل ایجاد وسواس پس از زایمان

تغییرات هورمونی

نمی توان دلیل خاصی برای وسواس یا افسردگی پس از زایمان تعیین کرد، اما از منظر بیولوژیکی، حدس زده می شود که تغییرات در هورمون هایی مانند استروژن ممکن است تا حد زیادی در این امر نقش داشته باشند. 

هورمون ها می توانند در فعالیت انتقال دهنده های عصبی در مغز، از جمله سروتونین اختلال ایجاد کنند. اختلال ایجاد شده در سروتونین نیز به شدت در ایجاد وسواس پس از زایمان نقش دارد.

چالش های جدید

اگر از دیدگاه روانی به این موضوع نگاه کنیم متوجه می شویم که ورود یک نوزاد جدید چالش های جدید را به وجود می آورد، که ممکن است برای برخی از زنان طاقت فرسا به نظر برسد.

استرس یکی از عوامل اصلی ابتلا به اختلال وسواس فکری است و دوره پس از زایمان ممکن است به خصوص برای آن دسته از خانم ها که از حمایت کافی برخوردار نیستند استرس زا باشد.

مراقبت از ذهن و بدن پس از زایمان

هنگام تولد کودکتان ممکن است احساس کنید که باید با تمام وجود فقط به فرزندتان توجه کنید. به هر حال، نوزاد تازه متولد شده شما کاملاً از نظر غذا، آرامش و موارد دیگر به شما وابسته است.

اما این که تمام تمرکز خود را روی کودک بگذارید و به سلامتی خود توجه نکنید اشتباه است. به یاد داشته باشید که بچه دار شدن شما را به یک ابرقهرمان تبدیل نمی کند.

شما پس از زایمان از نظر جسمانی بهبود خواهید یافت. به عنوان مثال درد زایمان پس از چند روز از بین می رود. اما آیا شما از نظر روحی و ذهنی نیز بهبود خواهید یافت؟

بچه دار شدن یک تغییر بسیار بزرگ است. 

حتی اگر دومین، سومین یا حتی ششمین فرزندتان را به دنیا بیاورید، شما به یک شخص دیگر نیز دارید که در نگهداری کودکتان به شما کمک کند. 

به یاد داشته باشید که خودتان را برای تغیرات آماده کنید و تا جایی که می توانید از دیگران در این راه کمک بگیرید.

بهبودی از زایمان

مرحله اول برای مراقبت از خود این است که بفهمید در بدن و ذهن شما چه می گذرد. در اولین روزها، هفته ها و ماه های پس از زایمان اتفاقات زیادی در حال انجام است. 

در روزهای اولیه پس از زایمان، چالش هایی که مادران با آن مواجه می شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ناامیدی یا احساس شرم در صورتی که زایمان مطابق انتظار پیش نرود.
• عدم اطمینان از توانایی در مراقبت از نوزاد (حتی اگر اولین فرزند شما نباشد)
• خستگی، هم از لحاظ جسمی و هم عاطفی 
• بواسیر در شرایطی که فرد زایمان طبیعی را انتخاب می کند.
• حساسیت و درد در نوک پستان
• درد و عفونت به دلیل اپیزیوتومی( برش در منطقه بین واژن و مقعد)
• خونریزی پس از زایمان (لوخیا)

مراقبت های بعد از بارداری

7 کاری که پس از بارداری باید انجام دهید تا از خودتان مراقبت کنید

مراقبت از خود و کودک می تواند خسته کننده باشد اما لازم نیست که چنین احساسی داشته باشید. اقدامات مختلف می تواند به شما کمک کند تا هم از سلامتی جسمی و هم از نظر عاطفی مراقبت کنید:

• در حال، زندگی کنید

به یاد داشته باشید که اگر در حال زندگی کنید هیچ اضطرابی را تجربه نمی کنید. به کارهای فردا یا هفته بعد فکر نکنید.

 تصور کنید که در این لحظه تنها یک کار دارید که انجام دهید، شاید در عمل سخت باشد ولی ذهن انسان بسیار انعطاف پذیر است و به راحتی قانع می شود.

• هرکاری کنید تا وقتی برای خواب پیدا کنید

خواب نقش بسیار زیادی در کاهش اضطراب، نگرانی، افسردگی و تمام مشکلات دارد. اما وقتی کودک شما مدام گریه می کند چه کار می توانید بکنید؟

سعی کنید از دیگران کمک بگیرید تا وقتی را برای خواب پیدا کنید. حتی برای این کار می توانید از پرستار بچه استفاده کنید یا از همسرتان بخواهید تا برای بهبود روحیه شما این کار را انجام دهد.

 لازم نیست این ساعت خواب حتما شب باشد، در هر ساعتی می توانید بخوابید و استراحت کنید.

البته هنوز هم خسته خواهید بود اما به مرور خستگی شما کاهش می یابد.

• از بدن خود خجالت نکشید

مادران جدید ممکن است احساسات مختلفی از جمله عصبانیت، ناامیدی، شرمندگی یا ناامیدی نسبت به بدن خود داشته باشند. به خود یادآوری کنید که بدن شما یک انسان را به دنیا آورده و این کار بسیار حیرت انگیز است، بنابراین نباید از آن خجالت بکشید.

برای مراقبت از بدن خود کارهای زیر را انجام دهید:

• استفاده از سبزیجات در میان وعده های خود
• نوشیدن به اندازه آب
• مصرف ویتامین زیر نظر دکتر و متخصص
• ورزش های مناسب زیر نظر پزشک

• تحرک

در شش هفته اول معمولا دکتران به مادران توصیه می کنند که تحرک مناسبی داشته باشند و دائم یک جا ننشیند این کار مانع از ایجاد لخته خون در پاها یا ریه می شود.

علاوه بر این موضوع فعال ماندن باعث حفظ سلامتی روحی و جسمانی فرد می شود البته این فعالیت ها باید زیر نظر دکتر انجام شود.

• از دیگران کمک بگیرید

هیچ وقت در کمک گرفتن از دیگران یا استفاده از تجارب آن ها خجالت نکشید. به یاد داشته باشید که کمک آن ها می تواند به سلامتی روحی، جسمانی و استراحت شما کمک کند. 

این کار باعث می شود تا بتوانید مادر با حوصله تری باشید و وقت باکیفیت تری را با کودک خود بگذرانید.

• روابط اجتماعی برقرار کنید

سعی کنید در انجمن ها شرکت کنید و با مادران یا کسانی که تجربه های یکسانی با شما دارند وقت بگذرانید، روابط اجتماعی باعث می شوند که احساس بهتری پیدا کنید.

به طور کلی هر نوع ارتباطی حتی اگر تلفنی یا حتی به وسیله پیام باشد، باعث بهبود و تقویت روحیه فرد می شود.

• درباره احساسات خود صحبت کنید

سعی کنید در مورد استرس و اضطراب خود با دیگران صحبت کنید. این کار باعث می شود تا بتوانید از تجربه دیگران نیز استفاده کنید یا حداقل با گفتن احساسات خود اندکی سبک شوید.

به یاد داشته باشید که به عنوان یک مادر باید مراقبت از خود را بدون توجه به هر چیزی در اولویت قرار دهید. این توصیه ممکن است در عمل غیر ممکن به نظر برسد اما نقش مهمی در سلامت شما و فرزندتان دارد.

• کمک از روانشناس

ممکن است احساسات عجیبی را در دوران بارداری و یا پس از آن تجربه کنید. این احساسات می تواند حس پوچی و افسردگی باشد یا احساس وسواس تمیزی، وسواس فکری و غیره. در این شرایط بهتر است از روانشناسان با تجربه کمک و راهنمایی بگیرید. 

شما به راحتی می توانید با مراکز برتر مشاوره وسواس، هیپنوتراپی و روانکاوی " مرکز مشاوره ستاره " تماس حاصل کنید، رزرو وقت با مشاور از طریق شماره های 02122354282و 02122247100 و  09035673050 و 09108347597 امکان پذیر است.