هیپنوتیزم درمانی چیست و آیا هیپنوتراپی واقعاً موثر است؟

هیپنوتیزم درمانی نوعی رواندرمانی است که با ایجاد آرامش، تمرکز و توجه باعث افزایش سطح هوشیاری یا آگاهی ذهن فرد می شود. به عبارت دیگر، فرد در طول درمان در حالت خلسه قرار می گیرد و آرامش خاصی را تجربه می کند.آیا هیپنوتراپی واقعاً موثر است؟

این روش درمانی با ایجاد حالت خلسه باعث کاهش یا تسکین اختلالاتی، مانند پریشانی روانشناختی، هراس، عادات ناسالم، مخرب یا خطرناک (مانند مثال سیگار کشیدن یا مصرف الکل) استفاده می شود. هدف از هیپنوتراپی ایجاد تغییر مثبت و افزایش کنترل در فرد است، در حالی که وی در حالت بیهوشی یا خلسه قرار دارد.

تکنیک های متفاوتی در هیپنوتیزم وجود دارد. یکی از متداول ترین روش ها تثبیت چشم محسوب می شود که در آن فرد نگاه خیره خود را به یک جسم حفظ می کند تا زمانی که چشم به تدریج بسته شود.

هیپنوتیزم درمانی چگونه کار می کند؟

کلمه "هیپنوتیزم" از کلمه یونانی "هیپنوتیزم" آمده است که به معنی "خواب" است. جلسات هیپنوتیزم درمانی معمولاً حدود یک ساعت طول می کشد. 

یک درمانگر خوب از تکنیک های مختلف آرام سازی استفاده می کند. در ابتدا ذهن به طور کامل هوشیار و آگاه است و به مرور بدن آرام تر می شود. در این حالت درمانگر از شما می خواهد که به تجربیات و موقعیت ها به شکل مثبت فکر کنید و به شما کمک می کند تا طرز تفکر و رفتار خود را تغییر دهید.

جوانب مثبت هیپنوتیزم درمانی

هیپنوتیزم درمانی بدون نیاز به دارو درمانی باعث بهبود شرایط فرد می شود، به همین دلیل هیپنوتراپی جزو درمان های بی خطر یا کم خطر دسته بندی می شود.

اگرچه این درمان ممکن است برای همه مفید نباشد، اما می تواند به عنوان درمان مکمل شناخته می شود. به طور مثال در طول افسردگی فرد می تواند علاوه بر سایر روش های درمان افسردگی، از هیپنوتیزم درمانی نیز استفاده کند. هیپنوتیزم برای درمان اختلالت زیر از آن ها استفاده می شود:

• اضطراب
• افسردگی
• فوبیا
• درد مزمن
• مشکلات در تمرکز
• سندرم روده تحریک پذیر
• اعتیاد به سیگار
• اختلالات خواب
• اختلال استرس پس از سانحه
• اعتیاد
• دندان قروچه

فرد مبتلا به افسردگی احساسات متنوعی را تجربه می کند. طبق بررسی های انجام شده، هیپنوتیزم درمانی می تواند به فرد کمک کند تا احساس اضطراب، استرس، غم و اندوه را کاهش و یا کنترل کند.

از هیپنوتیزم درمانی همچنین برای از بین بردن رفتارهای منفی که باعث تشدید افسردگی می شوند نیز استفاده می گردد، این رفتارها ممکن است شامل سیگار کشیدن، عادت های بد غذایی و کیفیت پایین خواب باشد.

توجه شود کسانی که علائم روان پریشی مانند هذیان یا توهم دارند، باید با یک متخصص هیپنوتیزم درمانی یا روانشناس صحبت کنند تا مشخص شود که آیا این روش درمانی برای آن ها مناسب است یا خیر.

مضرات هیپنوتیزم درمانی

هیپنوتیزم درمانی خطراتی نیز دارد. بزرگ ترین عیب این درمان، ایجاد خاطرات نادرست است که به دلیل نابلدی درمانگر ممکن است به وجود بیاید. 

برخی دیگر از عوارض جانبی احتمالی شامل سردرد، سرگیجه و اضطراب است. به هر حال این عوارض، معمولاً اندکی پس از جلسه هیپنوتیزم کم رنگ می شوند.

افرادی که قصد هیپنوتیزم درمانی را دارند ابتدا باید با پزشک یا روانپزشک خود مشورت کنند. این احتمال وجود دارد که هیپنوتیزم درمانی علائم آن ها را شدت ببخشد. معمولا افرادی که از توهم، هذیان یا سایر علائم روان پریشی رنج می برند، نباید از هیپنوتراپی استفاده کنند.

همچنین با توجه به شرایط فرد، هیپنوتیزم درمانی ممکن است روش درمانی موثر نباشد. زیرا این درمان نیاز به تمرکز فرد و ورود به حالت خلسه دارد که متاسفانه برای برخی از افراد، این تمرکز بسیار دشوار است.

تاثیرات هیپنوتراپی

آگاهی

برخی از افراد در طول درمان همه چیز را به خاطر می آورند و حتی می توانند در حالی که تحت هیپنوتیزم هستند صحبت کنند. افراد دیگر ممکن است آرامش را تجربه کنند این آرامش می تواند به حدی باشد که فرد احساس رهایی پیدت کند.

تمرکز 

بیشتر اوقات، حواس ما به اطرافمان پرت می شود. در شرایطی که همسرتان صحبت می کند، کودکتان گریه می کند، تلفن زنگ می زند و هزاران کار دیگر، تمرکز کامل روی خودتان دشوار است. 

جلسه درمان در نظر گرفته شده است تا نگرانی های روزمره را برطرف کند و به افراد کمک کند تا کاملاً روی مشکل موجود تمرکز کنید.

آرامش

در حالت خلسه ذهن هوشیار شما ساکت است و اجازه می دهد که ذهن ناخودآگاه عمیقا روی مسئله تمرکز کند. شما همچنین آرام تر هستید، بنابراین در مواجهه با مشکلات یا ترس های خود پذیرایی بیش تری دارید. 

آیا در روان درمانی از هیپنوتیزم استفاده می شود؟

بله گاهی اوقات در هنگام مشاوره برای آرامش بخشیدن به بیمار از هیپنوتیزم استفاده می شود. در این شرایط، یک روانشناس آموزش دیده فرد را در حالت خواب آور یا "خلسه" قرار می دهد، بنابراین او می تواند آشکارا و با خیال راحت خاطرات دردناک ، آسیب زا و سرکوب شده خود را کشف و بیان کند.

این کار می تواند به برخی از بیماران کمک کند تا موقعیت ها، احساسات و وقایع زندگی واقعی را از منظر دیگری مشاهده کنند.

باورهای غلط رایج در مورد هیپنوتیزم درمانی

هیپنوتیزم درمانی موضوع بحث برانگیزی است زیرا بسیاری از متخصصان بهداشت روان در مورد اثربخشی آن اختلاف نظر دارند و برخی از افراد از امتحان کردن آن وحشت دارند.

افسانه ها و باورهای غلط در مورد هیپنوتیزم درمانی می تواند بر تصمیمات افراد در مورد نوع درمان تاثیر بگذارد، بسیاری از این باورها ریشه در فیلم های طنز دارند و بی اساس هستند. این باورها شامل موارد زیر می باشند:

• هیپنوتیزم درمانی باعث نمی شود که آنچه را که اتفاق افتاده را فراموش شود. در حقیقت در طول حالت خلسه فرد اتفاقاتی را به یاد می آورد. در طول این مدت فرد خواب و بیهوش نیست و قادر خواهد بود خلسه خواب آور را هر لحظه بشکند.
• هیپنوتیزم درمانی باعث از دست دادن کنترل افراد نمی شود. در طول هیپنوتیزم، فرد کنترل خود را حفظ می کند کسی نمی تواند او را وادار به کاری کند. ممکن است فرد توجه خود به اطراف را از دست بدهد ولی کنترل کامل بر حرف و رفتارهای خود دارد.
• حالت خلسه همان خواب است. بسیاری از افراد تصور می کنند که حالت خلسه همان خواب است اما در حالت خلسه فرد هشیار است و تمام حواس او فعال هستند. در طول خواب افراد به ندرت چیزی را می شنوند اما در طول حالت خلسه شنوایی به طور کامل فعال است.
• به وسیله هیپنوتراپی هر مشکلی را می توان حل کرد. همان طور که بیان شد هیپنوتراپی فقط برخی از مشکلات را می تواند درمان کند و حتی در برخی از شرایط نادر نباید از آن استفاده شود.
• درمان هیپنوتراپی رازهای شما را آشکار می کند. این موضوع کاملا اشتباه است، فرد به صورت خودکار رازهای خود را آشکار نمی کند. اما درمانگر می تواند در گذشته افراد به دنبال ریشه مشکل و اختلال بگردد. اما جای نگرانی وجود ندارد زیرا برخلاف چیزی که در فیلم ها مشاهده می شود افراد بسیار کمی توانایی بازگشت به گذشته را دارند.

هیپنوتراپی و فوبیا

در مطالعات انجام شده در سال 2016، محققان نقشه مغز افراد را هنگام انجام دوره های هیپنوتیزم بررسی کرده و دریافتند که مغز در طول هیپنوتیزم تغییراتی را تجربه می کند که شامل موارد زیر می شود:

• افزایش متمرکز
• بهبود کنترل جسمی و عاطفی
• خودآگاهی کم تر

به دلیل وضع آرامی که فرد در هنگام خلسه دارد علائم اضطراب هنگام ترس شدید کاهش پیدا می کند، بنابراین فرد دیگر علائم زیر را تجربه نمی کند:

• لرزش شدید
• تنگی نفس
• افزایش ضربان قلب
• تنش عضلانی
• تحریک پذیری عصبی

هیپنوتراپی و لاغری

برخی از تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که هیپنوتراپی علاوه بر نقشی که در اعتیاد به مشروبات الکلی دارد، می تواند باعث کاهش وزن نیز بشود.

این تحقیقات نشان می دهند که انجام هیپنوتراپی سرعت کاهش وزن را تا دو برابر افزایش می دهد. البته به خاطر داشته باشید که هیپنوتیزم درمانی باید در کنار سایر روش های درمانی انجام شود و در کنار آن رژیم های غذایی و سبک زندگی سالم باید رعایت شود.

البته حتما باید در این زمینه با مشاور خود صحبت کنید.

شما به راحتی می توانید با مراکز برتر و نوین مشاوره روانشناسی "مرکز مشاوره ستاره" تماس حاصل کنید، رزرو وقت 02122354282 و 02122247100 و 09035673050 و 09108347597 است.

منابع

• مرکز ملی بهداشت آمریکا 2017. ویکردهای مکمل درمانی و سیگار.
• آیورار و همکاران 2010. بهترین راهنمای عمل برای درمان اختلال کابوس در بزرگسالان نشریه خواب (پزشکی بالینی). شماره 6(4) صص 289-401
• آرناتیلا و همکاران 2018. مداخلات غیر دارویی برای درد مزمن در بیماری ام اس. پایگاه داده کوکران سیست
• ووس و لویو 2009. برنامه های آموزش ذهنی ناشی از هیپنوتیزم به عنوان یک استراتژی برای بهبود خودپنداره دانش آموزان. آموزش عالی ، 57 (2) ، 141-154.
• هاگو و مابوت 2013. هیپنوتیزم در یک چارچوب درمانی. مجله مشاوره و روان درمانی ، 13 (2) ، 24-26.
• داف و نایتینگل 2016. نتایج طولانی مدت هیپنوتیزم در تغییر کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به زوال عقل. مجله هیپنوتیزم بالینی اروپا، 7(1) ، 2-8.